स्वाध्याय प्रश्न इ ७वि मराठी 3.तोडणी
स्वाध्यायमाला – प्रश्नोत्तर 3 – तोडणी
आपल्या स्वतःच्या शब्दात उत्तरे लिहा:
(1) वसंताला ‘तमासो मा ज्योतिर्गमय’ चा अर्थ काय आहे?
उत्तर: तमासो मा ज्योतिर्गमय म्हणजे ‘अंधारातून प्रकाशाकडे’, मीराने वसंताला समजावले.
(२) वसंताची शिक्षणाची आवड काय होती?
उत्तर: वसंताला शिक्षणाची प्रचंड आवड होती. चिमणीच्या प्रकाशात मीराला वसंताचे पुस्तक सापडले. तिच्या ओरडण्याने लगेच वसंतला शाळेची आठवण झाली. तो त्याच्या कवटीतून बाहेर आला आणि त्याने माझ्या वडिलांना विचारले की तो मला शाळेत कधी पाठवेल. त्याला शिक्षणाची सतत इच्छा होती. यावरून वसंताच्या मनातला प्रश्न शिक्षणाची तळमळ दाखवतो.
(3) अरेरे! पण जेव्हा माझे आजोबा शाळेतून बाहेर पडले, तेव्हा मी कसे वाचू? ‘या वाक्याचा अर्थ.
उत्तर: दादा अर्थात शंकर म्हणजेच वसंताच्या वडिलांना वसंत सुतारकामामध्ये मदतनीस म्हणून हवे होते. त्यामुळे दादांनी वसंत तु शिक्षण बंद केले. त्यामुळे वसंताला वाचता येणार नाही. हा या वाक्याचा अर्थ आहे.
वसंत यांचे शिक्षणावरील प्रेम दर्शवणारे वाक्य लिहा.
उत्तर: वसंतचे शिक्षणावरील प्रेम दर्शवणारे वाक्य: (१) मीराचा आरडाओरडा ऐकून वसंताला शाळेची आठवण झाली. (2) ‘दादा, तुम्ही मला एकटे सोडणार आहात का?’ (३) त्याला शिक्षणाचे वेड होते. शंकरच्या भाषणानंतर वसंत झोपला पण कागदावरील संस्कृत शब्दांचा अर्थ त्याला समजला नाही. (5) ‘ताई, मला रस्त्यावर कागद सापडला. त्या बगमध्ये काय चूक आहे? ‘(6)’ अरे पण माझ्या आजोबांनी शिक्षण मोडले, मी तवा वाचायला कसा येऊ शकतो. ताई, काहीही झाले तरी मी शिकेल. ‘(7) वसंत aroतू उगवला कारण कोपीच्या बाहेर सर्व चर्चा आमच्याबद्दल होती. (8) वसंत लगेच त्याच्या मित्रांपर्यंत पोहोचला.
(1) गुरेढोरे- पाचुंडयातील सरमद
2) ऊसतोड कामगारांच्या मुलांसाठी शाळा – साखर शाळा
Q1) कथेतील कोणते पात्र तुम्हाला सर्वात जास्त आवडते? कारण स्पष्ट करा.
उत्तर: कथेतील वसंताची ताई-मीरा, मला हे पात्र सर्वात जास्त आवडले. मीराचे वयाच्या आठव्या वर्षापर्यंत शिक्षण झाले; पण ती हुशार होती. तिने संस्कृत शब्दाचा अर्थ नीट समजावून सांगितला. मीरा तिच्या आईवडिलांना सुतारकामाच्या कामात मदत करत होती, पण विशेष गोष्ट अशी की तिने वसंताला पुढे शिकण्यासाठी प्रेरित केले. यामुळे मीरा हे पात्र मला सर्वात जास्त आवडले.
(२) साखर शाळेत जाणाऱ्या राजेशला तुम्ही अभ्यासासाठी कशी मदत कराल?
नमुना उत्तर: मी राजेशला शाळेत जाण्यासाठी राजी करीन. मी त्याला शिक्षणाचे महत्त्व समजावून सांगेन. मी त्याला पुस्तके देईन. मी तुम्हाला नवीन गणवेश देईन. शक्य असल्यास मी त्याला दररोज शाळेत घेऊन जाईन. मी त्याचा नियमित अभ्यास करेन. अशा प्रकारे, मी राजेशला शिक्षण घेण्यासाठी प्रेरणा देईन.
1) साखर शाळा कोणत्या मुलांसाठी आहे?
उत्तर: ऊसतोड कामगारांच्या मुलांसाठी एक साखर शाळा आहे.
(2) ही शाळा कोठे भरते?
उत्तर
(3) साखर शाळा का सुरू केल्या जातात?
उत्तर: ऊस कामगार मोबाईलवर आहेत. त्यांची मुले शिक्षणापासून दूर राहू नयेत; त्यामुळे साखर शाळा सुरू झाल्या आहेत.