स्वाध्याय प्रश्न इ 7 वी भूगोल 6.नैसर्गिक प्रदेश
दिलेल्या जागेत योग्य कंस लिहा:
उत्तरे:
(1) हिवाळी पाऊस भूमध्य प्रदेशाचे वैशिष्ट्य आहे.
(२) भारताचा बहुतांश भाग मान्सून झोनमध्ये येतो.
(३) निवडुंग ही एक वनस्पती आहे जी प्रामुख्याने उष्णकटिबंधीय वाळवंटात आढळते.
प्रश्न. खालील विधाने काळजीपूर्वक वाचा. चुकीचे असल्यास, विधान दुरुस्त करा आणि पुन्हा लिहा:
(5) पश्चिम युरोपमधील लोक सौम्य आणि उबदार हवामानाबद्दल उत्साही नाहीत.
उत्तर: त्रुटी. पश्चिम युरोपियन प्रदेशातील लोक सौम्य आणि उबदार हवामानाबद्दल उत्साही आहेत.
(2) प्रेयरी क्षेत्राला जगातील गव्हाचे धान्य म्हटले जाते.
उत्तर: बरोबर,
(3) भूमध्यसागरातील झाडांची पाने मेणासारखी असतात आणि साल खूप जाड असते. झाडांमधून पाण्याचे बाष्पीभवन जास्त होते.
उत्तर: चुकीचे, भूमध्यसागरातील झाडांची पाने मेणासारखी असतात आणि साल खूप जाड असते. झाडांमधून पाण्याचे बाष्पीभवन कमी होते.
(4) उंट हा उष्ण वाळवंटातील एक महत्त्वाचा प्राणी आहे, कारण तो अन्न आणि पाण्याशिवाय बराच काळ जगतो, आणि वाहतुकीसाठी देखील उपयुक्त आहे.
उत्तर: बरोबर.
(5) उष्ण प्रदेशात वाघ आणि सिंह यांसारखे मांसाहारी प्राणी अधिक आढळतात.
उत्तर: त्रुटी. वाघ आणि सिंह यांसारखे मांसाहारी हंगामी भागात आणि गवताळ प्रदेशात (सुदान) जास्त आढळतात.
प्रश्न. खालील प्रश्नांची उत्तरे एका वाक्यात लिहा:
(1) थंड पट्ट्याचे नैसर्गिक प्रदेश कोणते आहेत?
उत्तर: टुंडा प्रदेश आणि तैगा प्रदेश हे थंड पट्ट्याचे नैसर्गिक प्रदेश आहेत.
(२) गवताळ प्रदेशात राहणाऱ्या मुख्य जमाती कोणत्या आहेत?
उत्तर: गवताळ प्रदेशात प्रामुख्याने झुलू, हौसा, मसाई इत्यादी जमातींचे वास्तव्य आहे.
(3) Tse-tse माशी प्रामुख्याने कोणत्या प्रदेशात आढळतात?
उत्तर: त्से-त्से माशी प्रामुख्याने विषुववृत्तीय प्रदेशात आढळतात.
(4) उष्ण कटिबंधात कुठे शेती केली जाते?
उत्तर: मरुधने आणि नदीच्या खोऱ्यांची लागवड उष्ण वाळवंट प्रदेशात केली जाते.
(5) भूमध्य प्रदेशात कोणत्या संस्कृती विकसित झाल्या?
उत्तर: भूमध्य प्रदेशात ग्रीक आणि रोमन संस्कृती विकसित झाल्या.
(6) तैगा प्रदेशाचा विस्तार कोणत्या अक्षांच्या दरम्यान आहे?
उत्तर: तैगा प्रदेश सुमारे 55 ते 65 ‘उत्तर अक्ष दरम्यान विस्तारलेला आहे.
प्रश्न. खालील प्रश्नांची छोटी उत्तरे लिहा:
(1) सुदानमधील कोणत्याही तीन शाकाहारी प्राण्यांची नावे सांगा. निसर्गाने त्यांच्या स्वसंरक्षणासाठी कोणती व्यवस्था केली आहे?
उत्तर: (अ) सुदानमधील तीन शाकाहारी प्राणी: जिराफ, झेब्रा, कांगारू.
(ब) स्वसंरक्षणासाठी निसर्गाने केलेली व्यवस्था: निसर्गाने सूडानी प्रदेशातील शाकाहारी प्राण्यांना चपळ पाय दिले आहेत. जेव्हा मांसाहारी शिकारांवर हल्ला करतात, तृणभक्षी प्राणी त्यांच्या चपळ पायांनी मांसाहारीपासून पळून जाऊ शकतात, त्यामुळे त्यांचे स्वतःचे जीव वाचू शकतात.
(2) हंगामी प्रदेशांत कोणती वैशिष्ट्ये दिली आहेत?
उत्तर: हंगामी प्रदेशांतर्गत दिलेली महत्त्वपूर्ण वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
(1) हवामानाशी संबंधित वैशिष्ट्ये: मान्सून प्रदेशात सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 27 ‘से. ते 32 अंश से. हिवाळ्यातील तापमान सुमारे 15 से 24 से. पाऊस सरासरी 250 ते 2500 मिमी. पावसाचे असमान आणि असमान वितरण या प्रदेशात आढळते
(2) नैसर्गिक वनस्पतींशी संबंधित वैशिष्ट्ये: पर्णपाती आणि अर्ध-पर्णपाती जंगले हंगामी प्रदेशात आढळतात. पावसाचे वितरणानुसार वनस्पतींचे प्रकार या प्रदेशात दिसतात.
(3) मानवी जीवनाशी संबंधित वैशिष्ट्ये: smallतू प्रदेशात असंख्य लहान गावे आढळतात. या भागातील लोक अन्न आणि कपड्यांमध्ये वैविध्यपूर्ण आहेत. प्रदेशातील बहुसंख्य लोकसंख्या प्रामुख्याने प्राथमिक व्यवसायात गुंतलेली आहे. या भागातील बहुतेक लोकांचा मुख्य व्यवसाय शेती आहे.
(3) हंगामी प्रदेशाचे स्थान सांगा. यापैकी कोणता प्रदेश प्रामुख्याने समाविष्ट आहे?
उत्तर: (a) मान्सून प्रदेशाचे स्थान: मान्सून प्रदेशाचे स्थान विषुववृत्ताच्या 10 ° ते 30 ° उत्तर आणि दक्षिण दरम्यान असते. (ब) मान्सून प्रदेशाने व्यापलेले प्रदेश: मान्सून प्रदेश मुख्यतः भारत, फिलिपिन्स, वेस्ट इंडीज, उत्तर ऑस्ट्रेलिया, पूर्व आफ्रिका, मध्य अमेरिका इ.
(4) हंगामी प्राण्यांची माहिती लिहा.
उत्तर: (१) विविध प्रकारचे प्राणी आणि पक्षी हंगामी प्रदेशात आढळतात. (२) वाघ, सिंह, बिबट्या, हत्ती, लांडगे, म्हैस, माकडे, साप इत्यादी वन्य प्राणी प्रामुख्याने या प्रदेशात आढळतात. याशिवाय गाई, म्हैस, शेळ्या आणि घोडे देखील पाळीव प्राणी म्हणून आढळतात. (3) याशिवाय मोर, कोयल इत्यादी जंगली पक्षी आढळतात.
(5) वाघ आणि सिंहासारखे प्राणी उष्णकटिबंधीय जंगलात का आढळत नाहीत?
उत्तर: (१) वाघ आणि सिंह सारखे प्राणी तृणभक्षी प्राण्यांची शिकार करतात. शाकाहारी प्राणी प्रामुख्याने हंगामी भागात आणि गवताळ प्रदेशात मोठ्या प्रमाणात आढळतात. परिणामी, वाघ आणि सिंह यांसारखे प्राणी हंगामी भागात आणि गवताळ प्रदेशात मोठ्या प्रमाणात आढळतात. (2) उष्णकटिबंधीय जंगलांमध्ये खूप उंच झाडे आणि कमी गवत असते. म्हणून, शाकाहारी प्राणी विषुववृत्तीय प्रदेशात आढळत नाहीत. म्हणून, वाघ आणि सिंह सारखे प्राणी उष्णकटिबंधीय जंगल भागात आढळत नाहीत.
(6) नैसर्गिक संसाधनांच्या योग्य वापराबद्दल माहिती लिहा.
उत्तर: (१) विविध प्रकारचे पर्यावरण आणि नैसर्गिक संसाधने उपलब्ध आहेत
आणि (3) त्याचप्रमाणे, प्रदेशाचा इतिहास आणि सांस्कृतिक एकत्रीकरण देखील नैसर्गिक संसाधनांच्या वापरावर आणि परिणामी तेथील लोकांच्या जीवनावर परिणाम करते. (4) नैसर्गिक संसाधने केवळ मानवी जीवनावरच नव्हे तर पृथ्वीवरील इतर सर्व सजीवांवर अवलंबून असतात. (5) म्हणून, नैसर्गिक संसाधनांचा वापर करताना, आपण इतर सजीवांचा विचार केला पाहिजे.
प्रश्न. खालील विधानांची भौगोलिक कारणे लिहा:
(3) हंगामी प्रदेशात प्रामुख्याने शेती केली जाते.
उत्तर: (१) पावसाळ्यात, काही asonsतूंमध्ये नै southत्य मोसमी जंगलांमधून पाऊस पडतो. या प्रदेशात सरासरी 250 ते 2500 मिमी पाऊस पडतो. (2) प्रदेशात सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 27 ° से ते 32 डिग्री सेल्सिअस आणि हिवाळ्याचे तापमान सुमारे 15 डिग्री सेल्सियस ते 24 डिग्री सेल्सिअस असते.
(२) उष्ण कटिबंधातील झाडे उंच वाढतात.
उत्तर: (1) विषुववृत्तीय प्रदेशात सरासरी वार्षिक तापमान 27C असते आणि उन्हाळ्याचे सरासरी तापमान सुमारे 30C असते. (2) या प्रदेशात वर्षभरात सरासरी 2500 ते 3000 मिमी पाऊस पडतो. (3) सूर्याची किरणे या प्रदेशात अनुलंब पडतात. मुबलक सूर्यप्रकाश आणि मुबलक पावसाच्या वैशिष्ट्यांमुळे, या प्रदेशातील झाडे वेगाने आणि घनतेने वाढतात. (4) परिणामी, उष्णकटिबंधीय जंगलातील झाडे जास्तीत जास्त सूर्यप्रकाश मिळवण्यासाठी उंच वाढतात.
(3) टुंड्रा प्रदेशातील वनस्पतींचे आयुष्य अल्पकालीन आहे.
उत्तर: (1) टुंड्रा प्रदेशात हिवाळ्याचे सरासरी तापमान सुमारे 20 “ते 30C असते. हवामानाची परिस्थिती वनस्पतींच्या वाढीसाठी अनुकूल नसते. (2) टुंड्रा प्रदेशात सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 10C असते. परंतु हिवाळ्यात ही झाडे अतिशय थंड हवामानामुळे नष्ट होतात, म्हणून टुंड्रा प्रदेशातील वनस्पतींचे आयुष्य अल्पकालीन असते.
प्रश्न. नोट्स लिहा:
(1) टुंड्रा प्रदेशाचे स्थान, प्रदेश आणि हवामान,
उत्तर: (अ) स्थान आणि प्रदेश: (१) स्थान: टुंडा प्रदेश सुमारे to५ ते North ० उत्तर अक्षांदरम्यान स्थित आहे. ) हवामान: (1) तापमान: टुंड्रा प्रदेशात सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 10C असते आणि हिवाळ्याचे सरासरी तापमान -20 ते -30 C असते. (2) पर्जन्यमान: या प्रदेशात सरासरी पाऊस सुमारे 25 मिमी ते 300 मिमी असतो. (3) इतर वैशिष्ट्ये: या प्रदेशात वर्षभर खूप थंड हवामान असते.
(2) टुंड्रा प्रदेशातील नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवन.
उत्तर: (अ) नैसर्गिक वनस्पती: टुंड्रा प्रदेशात कमी टिकणारी झाडे असतात ज्यात प्रामुख्याने झुडपे, तण, फुले, शेवाळ, दगडी फुले इत्यादींचा समावेश असतो. कोल्हा, सील फिश आणि वालरस फिश सारखे प्राणी आढळतात. (अ) मानवी जीवन: (१) व्यवसाय: शिकार आणि मासेमारी हा टुंड्रा प्रदेशातील लोकांचा मुख्य व्यवसाय आहे. (२) घरे: येथील लोक लेदर ट्यूपिक्स आणि इग्लू हाऊसमध्ये राहतात. (3) वाहतूक: येथील लोक वाहतुकीसाठी स्लेज वाहने वापरतात. (4) लोकसंख्या: टुंड्रा प्रदेशात लोकसंख्या विरळ आहे. स्किमो लोक या प्रदेशात राहतात.
(3) तैगा प्रदेशाचे स्थान, प्रदेश आणि हवामान,
उत्तर: (a) स्थान आणि प्रदेश: (1) स्थान तैगा प्रदेशाचे स्थान सुमारे 55 ‘ते 65’ उत्तर अक्ष दरम्यान आहे. (2) प्रदेश: हा प्रदेश अलास्का ते अटलांटिक महासागर आणि युरेशिया पर्यंतचा क्षेत्र व्यापतो.
(B) हवामान: (1) तापमान: ताईगा प्रदेशातील सरासरी तापमान उन्हाळ्यात सुमारे 15 ‘C ते 20 “C आणि हिवाळ्यात 0 C पेक्षा कमी असते. (2) पाऊस: या प्रदेशात सरासरी पाऊस सुमारे 300 मि.मी. 500 मिमी पर्यंत (3) इतर वैशिष्ट्ये: उन्हाळ्यात पाऊस पडतो आणि हिवाळ्यात बर्फ पडतो.
(4) तैगा प्रदेशातील नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवन,
उत्तर: (अ) नैसर्गिक वनस्पती: तैगा प्रदेशात प्रामुख्याने पर्णपाती जंगले आढळतात. या जंगलाच्या झाडांचे लाकूड मऊ आणि हलके आहे. या प्रदेशांच्या जंगलांवर ऐटबाज फर पाइनचे वर्चस्व आहे
(ब) जीव: तैगा प्रदेशात कॅरिबू, एल्क, आर्मिन, बिधार, सिल्हार कोल्हा, मिक, अस्वल इत्यादी प्राणी आढळतात.
(A) मानवी जीवन: (1) लोकसंख्या: तैगा प्रदेशाची लोकसंख्या कमी आहे. (२) व्यवसाय: शिकार करणे आणि वृक्षारोपण करणे हे येथील लोकांचे प्रमुख व्यवसाय आहेत. येथील लोक कमी शेती करतात
(5) पावले आणि प्रेयरी स्थान, प्रदेश आणि हवामान.
उत्तर: (a) स्थान आणि प्रदेश: (1) स्थान गवताळ प्रदेश 30 ° ते 55 ° उत्तर आणि दक्षिण अक्षांच्या दरम्यान खंडांच्या आतील भागात आढळतो. (२) विविध नावे: ही गवताळ जमीन वेगवेगळ्या खंडांमध्ये / प्रदेशांमध्ये वेगवेगळ्या नावांनी ओळखली जाते. उदा., स्टेप्स (युरेशिया), वेल्ड (दक्षिण आफ्रिका), पंपास (दक्षिण अमेरिका), प्रेरी (उत्तर अमेरिका), डाऊन्स (ऑस्ट्रेलिया) इ.
(B) हवामान: (1) तापमान: गवताळ प्रदेशात सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 27C असते आणि हिवाळ्याचे तापमान 0C पेक्षा कमी असते. (2) पाऊस: या भागात सरासरी पाऊस सुमारे 400 मिमी ते 600 मिमी आहे. या भागात सर्वाधिक पाऊस उन्हाळ्यात पडतो.
(6
) गवताळ प्रदेश (पायऱ्या आणि प्रेरी) नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवन.
उत्तर: (a) नैसर्गिक वनस्पती: या प्रदेशात विस्तृत गवताळ प्रदेश आढळतात. सखल, कमी वाढणारी गवत संपूर्ण प्रदेशात आढळतात. हिवाळ्यात हे गवत नष्ट होते. वडील, चिनार इत्यादी वनस्पती या प्रदेशात आढळतात. (B) प्राणी: गवताळ प्रदेश हरीण, घोडे, कुत्रे, लांडगे, गेंडे, ससे, कांगारू, डिंगो इत्यादी आणि शेळी, मेंढी, गाय, बैल, घोडे, गाढवे इत्यादी घरगुती प्राणी आहेत. (C) मानवी जीवन: (1) व्यवसाय: गुरे चरणे (पशुपालन) हा गवताळ प्रदेशातील लोकांचा मुख्य व्यवसाय आहे. (२) जीवनशैली: पूर्वी लोक या प्रदेशात भटक्या विमुक्त जीवन जगत असत. (3) घरे: या भागातील लोक चामड्याच्या तंबूत राहतात. (4) किर्गिझ लोक: या प्रदेशातील किर्गिझ लोकांचे भटक्या जीवन आता संपले आहे आणि ते आता कायमस्वरूपी घरात राहतात. (5) जगाचे गव्हाचे गोदाम: या प्रदेशात गव्हाची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. म्हणून, गवताळ प्रदेशातील प्रेयरी क्षेत्राला जगातील गव्हाचे धान्य म्हटले जाते.
(7) उष्णकटिबंधीय वाळवंट प्रदेशाचे स्थान, प्रदेश आणि हवामान.
उत्तर: (a) स्थान आणि प्रदेश: (1) स्थान: विषुववृत्ताच्या उत्तर आणि दक्षिण अक्ष आणि खंडाच्या पश्चिम भागात 20 ° ते 30 between दरम्यान गरम वाळवंट प्रदेश आढळतो. (2) विविध नावे: उष्णकटिबंधीय वाळवंट प्रदेशात खालील वाळवंटांचा समावेश आहे: सहारा (उत्तर आफ्रिका), कोलोराडो (उत्तर अमेरिका), अटाकामा (दक्षिण अमेरिका), थार वाळवंट (आशिया), कल्हारी (दक्षिण आफ्रिका), इ. (बी) हवामान: (1) तापमान: उष्ण वाळवंट प्रदेशात सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 30 ° C ते 45 ° C असते आणि हिवाळ्याचे तापमान सुमारे 20 ° C ते 25 ° C असते. (2) पर्जन्यमान: या भागात पाऊस आहे खूप खाली. (3) इतर वैशिष्ट्ये: या प्रदेशात ते खूप गरम असते आणि रात्री खूप थंड होते.
(8) उष्णकटिबंधातील नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवन.
उत्तर: (अ) नैसर्गिक वनस्पती: या प्रदेशात कमीत कमी पानेदार आणि काटेरी वनस्पती आहेत. या प्रदेशातील झाडांना जाड आणि अरुंद झाडाची साल असते आणि पाने मेणासारखी असतात. जेव्हा माती ओलावा गमावते तेव्हा ही झाडे नष्ट होतात. या प्रदेशात प्रामुख्याने कॅक्टस, घायपात, पाम, खजूर इत्यादी वनस्पती आढळतात. या प्रदेशात भूमी प्राण्यांची संख्या कमी आहे. अत्यंत उष्णतेमुळे, प्राणी या भागात दिवसा भूमिगत राहतात. घोडे, बैल, गाढवे, मेंढी इत्यादी या प्रदेशात आढळतात. याशिवाय साप, उंदीर, सरडे, विंचू इत्यादी देखील आढळतात. (अ) मानवी जीवन: (१) लोक: या प्रदेशात राहणारे लोक विविध नावांनी ओळखले जातात. उदा., बदाऊन (सहारा), बुशमेन (कल्हारी), अबोरीगिन (ऑस्ट्रेलिया). या भागातील लोक प्राण्यांपासून त्यांच्या अनेक गरजा पूर्ण करतात. (२) व्यवसाय: मरुदघाने आणि नदीपात्रात या भागात शेती केली जाते
(9) गवताळ प्रदेश (सुदान) स्थान, प्रदेश आणि हवामान.
उत्तर: (a) स्थान आणि प्रदेश: (1) स्थान विषुववृत्ताच्या उत्तरेस 5 ते 20 अक्षांच्या दरम्यान एक गवताळ जमीन (सुदान) आढळते. (2) विविध नावे: हा प्रदेश वेगवेगळ्या खंडांवर खालील नावांनी ओळखला जातो: सवाना (आफ्रिका), क्वीन्सलँड (ऑस्ट्रेलिया), दक्षिण पार्कलँड (आफ्रिका), लॅनोज आणि कॅम्पोस (दक्षिण अमेरिका) आणि इतर गवताळ प्रदेश (ब) हवामान: ( 1) तापमान: गवताळ प्रदेशात (सुदान) सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 35 डिग्री सेल्सिअस असते आणि हिवाळ्याचे तापमान सुमारे 24 सी असते. (2) पाऊस: या भागात सुमारे 250 मिमी ते 1000 मिमी पाऊस पडतो. (3) इतर वैशिष्ट्ये: येथे उन्हाळा गरम आणि दमट असतो आणि हिवाळा उबदार आणि कोरडा असतो.
(10) गवताळ प्रदेश (सुदान) नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवन,
उत्तर: (अ) नैसर्गिक वनस्पती: गवताळ प्रदेशात (सुदान) उच्च आणि दाट गवत आढळते. या भागातील गवत सुमारे सहा मीटर उंच वाढते. उदाहरणार्थ, हत्तीगावत प्रदेशात छत्रीच्या आकाराची दुर्मिळ झाडे आढळतात. उदाहरणार्थ, बेल, बोर, झाडाची साल, अननस, कॅक्टस, इ. (ब) प्राणी: गवताळ प्रदेश (सुदान) शाकाहारी आणि मांसाहारी असतात. या भागातील प्राण्यांचे पाय चपळ असतात. बहुतेक प्राण्यांच्या शरीरावर रंगीत पट्टे आणि डाग असतात. या प्रदेशात प्रामुख्याने सिंह, बिबट्या, तारा, लांडगे, जिराफ, झेब्रा, हत्ती, गेंडा, गेंडा, रेडा, कांगारू, इमुस इत्यादींचे वास्तव्य आहे. (अ) मानवी जीवन: (१) विविध जमातींचे लोक: झुलू, हौसा, मसाई आदि जमातीचे लोक राहतात. (२) घरे: या भागातील लोक मातीच्या भिंती आणि खाचयुक्त छप्पर असलेल्या साध्या घरात राहतात. या भागातील घरांना खिडक्या नाहीत. या प्रदेशातील काही जमाती रांगेत आणि गोल झोपड्यांमध्ये राहतात. (3) व्यवसाय: शिकार आणि पशुपालन हा या भागातील लोकांचा प्रमुख व्यवसाय आहे.
(११) विषुववृत्तीय प्रदेशाचे स्थान, प्रदेश आणि हवामान.
उत्तर: (a) स्थान आणि प्रदेश: (1) स्थान विषुववृत्तीय प्रदेश विषुववृत्ताच्या उत्तर आणि दक्षिणेस 0 ते 5 ° अक्षांच्या दरम्यान आढळतो. (2) प्रदेश या प्रदेशात मलेशिया, इंडोनेशिया, सिंगापूर, गिनी आणि कांगो कोस्ट, अमेझॉन बेसिन इत्यादी जमिनी / देश / प्रदेश समाविष्ट आहेत. (ब) हवामान: (1) तापमान: या प्रदेशातील सरासरी तापमान 27 डिग्री सेल्सियस आहे. उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 30 ° C आहे. (2) पाऊस: या प्रदेशात सरासरी पाऊस 2500 ते 3000 मिमी असतो. (3) इतर वैशिष्ट्ये: देय
नवीन जीवन,
उत्तर: (a) नैसर्गिक वनस्पती: विषुववृत्तीय प्रदेशात घनदाट सदाहरित जंगले आढळतात. या जंगलांच्या वनस्पतींमध्ये खूप विविधता आहे. या प्रदेशात काही ठिकाणी दलदलीचे प्रदेश आढळतात. या प्रदेशातील झाडांचे लाकूड कठीण आहे. महोगनी, ग्रीन-हार्ट, रोझवुड, आबनूस इत्यादी झाडे या प्रदेशात मोठ्या प्रमाणात आढळतात. (ब) प्राणि: उष्ण कटिबंधात भरपूर वैविध्य आहे. सुसर, वॉटर हॉर्स, अॅनाकोंडा इत्यादी जलचर प्राणी येथे दलदलीच्या प्रदेशात आढळतात. गोरिल्ला, चिंपांझी, होनबिल इत्यादी या प्रदेशात उंच झाडांवर राहतात. या प्रदेशात अनेक विषारी कीटक आढळतात उदा., Tse-se fly. (अ) मानवी जीवन: (१) लोक: विषुववृत्तीय प्रदेशात कमी लोकसंख्या आढळते. या प्रदेशात प्रामुख्याने पिग्मी, बोरो इंडियन, सेमांग जमातींची वस्ती आहे. (२) घरे: येथील लोक झाडांवर घरे बांधतात. (3) व्यवसाय: येथील लोकांचे जीवन निसर्गावर अवलंबून आहे.
(13) भूमध्य प्रदेशाचे स्थान, प्रदेश आणि हवामान.
उत्तर: (a) स्थान आणि प्रदेश: (1) स्थान: भूमध्यसागरीय प्रदेश विषुववृत्ताच्या उत्तर आणि दक्षिणेस 30 आणि 40 अक्षांदरम्यान आणि खंडाच्या पश्चिम भागात आढळतो. (२) प्रदेश: या प्रदेशात पोर्तुगाल, स्पेन, अल्जेरिया, तुर्की, कॅलिफोर्निया, सेंट्रल चिली, नैwत्य आणि आग्नेय ऑस्ट्रेलियाचे प्रदेश समाविष्ट आहेत. (B) हवामान: (1) तापमान: भूमध्य प्रदेशातील सरासरी उन्हाळ्याचे तापमान सुमारे 21 ° C ते 27 ° C आणि हिवाळ्यातील तापमान सुमारे 10 ° C ते 14 “C. (2) पर्जन्यमान: सरासरी पाऊस हा प्रदेश 500 ते 1000 मिमी आहे (3) इतर वैशिष्ट्ये: येथे उन्हाळा कोरडा असतो आणि हिवाळ्यात पाऊस पडतो.
(14) भूमध्य प्रदेशातील नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवन.
उत्तर: (अ) नैसर्गिक वनस्पती: भूमध्य झाडांची पाने जाड, लहान आणि मेणासारखी असतात. हा प्रदेश प्रामुख्याने जाड-भिंतीचा आहे. उदा., ऑलिव्ह, ओक, चेस्टनट इ. गवत कमी पर्जन्यमान क्षेत्रात वाढते आणि सूचीबद्ध झाडे पर्वतीय भागात आढळतात. (ब) वन्यजीव: भूमध्य प्रदेशातील बरेच लोक पशुपालनात गुंतलेले आहेत. या व्यवसायामुळे या प्रदेशात पाळीव प्राण्यांची संख्या जास्त आहे. या प्रदेशात शेळ्या, मेंढ्या, गायी, खेचर, घोडे इत्यादी पाळल्या जातात. (अ) मानवी जीवन: (१) संस्कृतींचा उदय: ग्रीक आणि रोमन संस्कृती भूमध्य प्रदेशात विकसित झाल्याचे आढळते. (२) व्यवसाय: शेती हा या भागातील लोकांचा मुख्य व्यवसाय आहे. प्रदेशात फळे आणि फुले मोठ्या प्रमाणावर घेतली जातात. (३) आहार: या भागातील लोकांच्या आहारात प्रामुख्याने गव्हापासून बनवलेले विविध पदार्थ असतात. (4) वेशभूषा: या भागातील लोक रंगीबेरंगी कपडे घालतात.
प्रश्न. खालील प्रश्नांची सविस्तर उत्तरे लिहा:
(1) पश्चिम युरोपीय प्रदेशाचे स्थान, प्रदेश आणि हवामानाबद्दल तपशीलवार माहिती लिहा.
उत्तर: पश्चिम युरोपीय प्रदेशाचे स्थान, प्रदेश आणि हवामान याबाबत सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे आहे: (अ) स्थान आणि प्रदेश: (१) स्थान: पश्चिम युरोपियन प्रदेश विषुववृत्ताच्या उत्तर आणि दक्षिणमध्ये 45 ° ते 65 * दरम्यान आढळतो. अक्ष आणि पश्चिम खंड. (2) प्रदेश: या प्रदेशात नॉर्वे, डेन्मार्क, आइसलँड, ब्रिटिश कोलंबिया, दक्षिणी चिली, न्यूझीलंड इत्यादी प्रदेश / देशांचा समावेश आहे (ब) हवामान: (1) तापमान: 5 ‘से. (2) पर्जन्यमान: या प्रदेशात वर्षभरात सरासरी 500 मिमी ते 2500 मिमी पाऊस पडतो.
(2) पश्चिम युरोपियन प्रदेशातील नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवनाचे वर्णन करा
उत्तर: पश्चिम युरोपियन प्रदेशातील नैसर्गिक वनस्पती, प्राणी आणि मानवी जीवन खालीलप्रमाणे आहे: (अ) नैसर्गिक वनस्पती: पश्चिम युरोपीय भागात वर्षभर हिरवे गवत आढळते. येथील झाडांची पाने हिवाळ्यात गळून पडतात. या प्रदेशात पर्णपाती झाडे आणि सखल गवतांचे वर्चस्व आहे. ओक, बीच, मॅपल, एल्म, पाइन, ऐटबाज चिनार इत्यादी झाडे या प्रदेशात आढळतात. (ब) पशुजीवन: या प्रदेशातील काही लोक पशुपालनात गुंतलेले आहेत. त्यामुळे या प्रदेशात पाळीव प्राण्यांची संख्या जास्त आहे. याशिवाय अस्वल, लांडगे, कोल्हे इत्यादी वन्य प्राणी देखील आढळतात. (अ) मानवी जीवन: (१) लोक: सौम्य आणि आल्हाददायक हवामानामुळे, पश्चिम युरोपियन प्रदेशातील लोक उत्साही आणि मेहनती असल्याचे दिसून येते. प्राचीन काळापासून हा प्रदेश मोठ्या संख्येने नदीपात्रांचे घर आहे. (२) वेशभूषा: या भागातील लोक प्रामुख्याने लोकरीचे कपडे वापरतात. (3) व्यवसाय: असे दिसते की दुय्यम आणि तृतीयक व्यवसायांचे प्रमाण या प्रदेशात जास्त आहे.
प्रश्न: नैसर्गिक प्रदेश व्यवसायांवर कसा परिणाम करतात ते स्पष्ट करा.
उत्तर: विविध प्रकारच्या स्थलाकृति, हवामान आणि माती वेगवेगळ्या नैसर्गिक प्रदेशांमध्ये आढळतात. याचा अर्थ असा की विविध नैसर्गिक क्षेत्रांमध्ये विविध प्रकारची संसाधने उपलब्ध आहेत. परिणामी विविध नैसर्गिक क्षेत्रांमध्ये विविध व्यवसाय केले जातात. नैसर्गिक प्रदेश व्यवसायांवर कसा परिणाम करतात. हे खालील उदाहरणांद्वारे स्पष्ट केले जाऊ शकते
(अ) मान्सून प्रदेश: मान्सून प्रदेश दक्षिण -पश्चिम मान्सून पासून पावसाचे काही asonsतू प्राप्त करतो. येथील पाऊस आणि तापमान अनेक प्रकारच्या पिकांच्या वाढीसाठी अनुकूल आहे. म्हणून, व्या मध्ये
रिट जंगले मोठ्या प्रमाणात आढळतात. म्हणून, विषुववृत्तीय प्रदेशात, वनीकरण आधारित लाकूडकाम आणि डिंक, मध, रबर, लाह इत्यादींचे संकलन केले जाते.
(C) तैगा प्रदेश: गुळगुळीत फर, पाइन, रेडवुड इत्यादी झाडे तैगा प्रदेशाच्या सूचीबद्ध जंगलात आढळतात. या झाडाचे लाकूड मऊ आहे. म्हणून, लाकूड व्यवसाय प्रामुख्याने या प्रदेशात चालवला जातो.
(डी) टुंडा प्रदेश: सील मासे आणि वालरस मासे टुंड्रा प्रदेशात मोठ्या प्रमाणात आढळतात. त्यामुळे या प्रदेशात मोठ्या प्रमाणात मासेमारी केली जाते. याशिवाय या प्रदेशात शिकार देखील मोठ्या प्रमाणावर केली जाते.